
महाराष्ट्र राज्याची प्रशासकीय रचना :
महाराष्ट्र हे भारताच्या पश्चिम भागातील एक प्रगत राज्य आहे.
सध्या महाराष्ट्रात ३६ जिल्हे आहेत.
हे जिल्हे ६ प्रशासकीय विभागांमध्ये विभागले आहेत:
– कोकण विभाग
– पुणे विभाग
– नाशिक विभाग
– छत्रपती संभाजीनगर विभाग
– अमरावती विभाग
– नागपूर विभाग
प्रमुख भौगोलिक भाग :
महाराष्ट्राचे ५ प्रमुख भौगोलिक प्रदेश आहेत:
विदर्भ – नागपूर व अमरावती विभाग
मराठवाडा – छत्रपती संभाजीनगर विभाग
खान्देश व उत्तर महाराष्ट्र – नाशिक विभाग
कोकण – कोकण विभाग
पश्चिम महाराष्ट्र – पुणे विभाग
विशेष माहिती :
अहिल्यानगर जिल्हा हा क्षेत्रफळानुसार सर्वात मोठा जिल्हा आहे.
मुंबई शहर जिल्हा हा सर्वात लहान आहे.
मुंबई शहर आणि मुंबई उपनगर हे १००% शहरी जिल्हे असून, त्यांना जिल्हा परिषद नाही.
त्यामुळे महाराष्ट्रात ३६ जिल्हे असूनही फक्त ३४ जिल्हा परिषद आहेत.
विभागनिहाय जिल्हे :
१. कोकण विभाग (मुख्यालय: मुंबई)
जिल्हे : मुंबई शहर, मुंबई उपनगर, ठाणे, पालघर, रायगड, रत्नागिरी, सिंधुदुर्ग
२. पुणे विभाग (मुख्यालय: पुणे)
जिल्हे : पुणे, सातारा, सांगली, सोलापूर, कोल्हापूर
३. नाशिक विभाग (मुख्यालय: नाशिक)
जिल्हे : नाशिक, जळगाव, धुळे, नंदुरबार, अहिल्यानगर
४. छत्रपती संभाजीनगर विभाग (मुख्यालय: छत्रपती संभाजीनगर)
जिल्हे : छत्रपती संभाजीनगर, बीड, जालना, धाराशिव, लातूर, नांदेड, हिंगोली, परभणी
५. अमरावती विभाग (मुख्यालय: अमरावती)
जिल्हे : अमरावती, अकोला, यवतमाळ, वाशिम, बुलढाणा
६. नागपूर विभाग (मुख्यालय: नागपूर)
जिल्हे : नागपूर, वर्धा, भंडारा, गोंदिया, चंद्रपूर, गडचिरोली